نگاه تاریخی به دین در فلسفة هگل

آن‌چه فلسفة دین هگل نامیده می‌شود حاصل نگاه فلسفی وی به دین است. در نظام فلسفی هگل، هنر، دین، و فلسفه در بخش روح مطلق قرار دارد. هنر نمود حسی، دین نمود تمثّلی، و فلسفه صورت عقلی (مفهوم) امر مطلق است. این سه مقوله در نسبتی دیالکتیکی با یک‌دیگر قرار دارند. دین آنتی‌تزِ (وضع مقابل) هنر، و فلسفه سنتز (وضع مجامع) هنر و دین است. مهم‌ترین تحولی که به‌وسیلة هگل، دربارة دین، در تاریخ تفکر پدید آمد پیدایش نگاه تاریخی به دین بود. هگل دین را در سیر تطور روح در تاریخ، در نسبت با تمامی مقولات و در کنار سایر عناصر سازندة فرهنگ می‌بیند. وی در درس‌گفتارهایی دربارة فلسفة دین، به‌نحو جزئی‌تر ادیان بزرگ تاریخی را براساس طرح گستردة خود تحلیل می‌کند. هگل در تفسیر تاریخی خود از ادیان ابتدا از ادیان شرق آسیا، به منزلة‌ ادیان طبیعی، شروع می‌کند و پس‌از بررسی ادیان ایرانی، شرق میانه، یونانی، و یهودی، که آن‌ها را ادیان روحانی می‌نامد، به دین مسیحیت می‌رسد و آن را دین مطلق و منزل می‌نامد.